İncir göz aşısı nasıl uygulanır, hangi adımlar izlenir?

İncir göz aşısı, bir bitkinin (anaç) üzerine başka bir bitkinin (kalem) göz adı verilen tomurcuklu küçük bir parçasını yerleştirerek yapılan bir aşılama yöntemidir. Bu yöntem, incir bitkilerinin çoğaltılmasında, verimliliğin artırılmasında veya farklı çeşitlerin birleştirilmesinde yaygın olarak kullanılır. Genellikle ilkbahar veya yaz aylarında, bitkinin aktif büyüme döneminde uygulanır, çünkü bu dönemde kabuk kolayca ayrılır ve gözler canlı kalır. Göz aşısı, diğer aşılama yöntemlerine göre daha az stres yaratır ve yüksek başarı oranına sahiptir. Amaç, anaç ve kalemin kaynaşarak tek bir bitki olarak büyümesini sağlamaktır; bu sayede istenen özelliklere sahip yeni incirler elde edilebilir.

İncir göz aşısını başarılı bir şekilde uygulamak için doğru malzemeleri hazırlamak önemlidir. İşte ihtiyaç duyacağınız temel araç ve gereçler:

• Keskin ve temiz bir aşı bıçağı veya budama makası: Kesimlerin temiz ve düzgün olmasını sağlamak için paslanmaz çelikten yapılmış olanları tercih edin.
• Sağlıklı anaç bitki: Aşının yapılacağı, kökleri güçlü ve hastalıksız bir incir ağacı veya fidanı.
• Kalem dalı: Göz alınacak, istenen özelliklere sahip (örneğin, lezzetli meyve veren) sağlıklı bir incir dalı; tercihen genç ve taze sürgünlerden seçilmelidir.
• Aşı bağı veya rafya: Aşıyı sabitlemek ve nem kaybını önlemek için kullanılan esnek malzeme.
• Aşı macunu veya parafin: Kesilen bölgeleri hava ve hastalıklardan korumak için uygulanır.
• Dezenfektan (örneğin, alkol): Aletleri temizlemek için, bulaşma riskini azaltır.

Bu malzemeleri önceden hazırlayarak, aşılama sürecini daha verimli ve güvenli hale getirebilirsiniz.

İncir göz aşısını doğru şekilde uygulamak için aşağıdaki adımları sırasıyla izleyin. Bu süreç, genellikle ilkbahar sonu veya yaz başında, bitkinin kabuğunun kolay soyulabildiği dönemde yapılmalıdır:

• Hazırlık aşaması: Öncelikle, aşı bıçağınızı dezenfektanla temizleyerek hastalık bulaşma riskini en aza indirin. Anaç bitkiyi seçin; bu, genç ve sağlıklı bir incir fidanı olabilir. Kalem dalını, tercihen sabah saatlerinde, taze ve nemli olduğu zaman kesin. Kalem üzerinde, tomurcuk (göz) bulunan bir bölge belirleyin; gözler dolgun ve canlı olmalıdır.
• Gözün çıkarılması: Kalem dalından, bir gözü içeren küçük bir kabuk parçasını kesin. Bunu yapmak için, aşı bıçağıyla gözün yaklaşık 1-2 cm üstünden başlayarak, hafifçe dalın odun kısmına inmeden, gözü çevreleyen bir dilim alın. Dilim, gözün altına doğru yaklaşık 2-3 cm uzunluğunda olmalı ve göz ortada kalacak şekilde kesilmelidir. Gözü çıkarırken, zarar vermemeye dikkat edin; elle dokunmaktan kaçının.
• Anaç üzerinde kesi yapma: Anaç bitkinin gövdesinde, tercihen topraktan 15-30 cm yükseklikte, düz ve pürüzsüz bir bölge seçin. Burada, "T" şeklinde bir kesi yapın: Önce yatay bir kesi (yaklaşık 1 cm), sonra bu kesiden aşağıya doğru dikey bir kesi (yaklaşık 2-3 cm) uygulayın. Kesiler, kabuğu hafifçe kaldıracak şekilde, odun dokusuna zarar vermeden yapılmalıdır.
• Gözün yerleştirilmesi: Anaçtaki "T" kesisinin kabuğunu dikkatlice kaldırarak, hazırladığınız gözlü kabuk parçasını içine yerleştirin. Göz, kesinin tam ortasında olacak şekilde, üst kısmı yatay kesiye denk gelmelidir. Gözün anaçla tam temas etmesini sağlayın; hava boşlukları kalmamasına özen gösterin.
• Sabitleme ve koruma: Gözü yerleştirdikten sonra, aşı bağı veya rafya ile anaç üzerinde sıkıca sararak sabitleyin. Bağlama işlemi, gözün dışarıda kalacak şekilde yapılmalıdır; gözü sıkmayın, ancak kaymasını önleyin. Ardından, kesilen bölgelere aşı macunu veya parafin sürerek nem kaybını ve enfeksiyonu engelleyin. Bu, aşının tutma şansını artırır.
• Son bakım ve takip: Aşıyı yaptıktan sonra, bitkiyi düzenli olarak sulayın ve güneşli bir yerde tutun. Yaklaşık 2-4 hafta sonra, gözün yeşermeye başlayıp başlamadığını kontrol edin. Eğer göz canlı ve büyüyorsa, aşı bağını yavaşça gevşetin veya çıkarın. Başarısız olursa, aynı işlemi tekrarlayabilirsiniz. Aşı tuttuğunda, anaç üzerindeki diğer sürgünleri budayarak, yeni gözün büyümesine odaklanın.

İncir göz aşısının başarısını artırmak için bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekir. İşte bu konudaki ipuçları:

• Zamanlama çok önemlidir: Aşılama için en uygun dönem, bitkinin aktif büyüdüğü ilkbahar veya yaz aylarıdır; sıcak ve nemli havalar kabuğun soyulmasını kolaylaştırır.
• Hijyen kurallarına uyun: Aletleri dezenfekte ederek hastalık bulaşmasını önleyin; aksi takdirde aşı tutmayabilir veya bitki ölebilir.
• Göz seçimine özen gösterin: Kalemden alınan gözler taze, sağlıklı ve tomurcukları belirgin olmalıdır; solgun veya hastalıklı gözler kullanmayın.
• Kesim tekniklerine dikkat edin: Kesiler temiz ve düzgün olmalı, odun dokusuna zarar verilmemelidir; bu, kaynaşmayı hızlandırır.
• Sabitleme işlemini doğru yapın: Aşı bağı çok sıkı veya gevşek olmamalı; gözün hava almasını engellemeyin, ancak kaymasını önleyin.
• Sonrasında iyi bakım yapın: Aşıdan sonra bitkiyi aşırı güneşten veya soğuktan koruyun, düzenli sulama ile destekleyin; bu, köklenmeyi teşvik eder.

Bu adımları takip ederek, incir göz aşısını başarıyla uygulayabilir ve sağlıklı yeni bitkiler elde edebilirsiniz. Unutmayın, pratik yapmak bu süreçte size yardımcı olacaktır; ilk denemelerde başarısız olsanız bile, deneyim kazandıkça sonuçlar iyileşecektir.