Göz Kurdu (Afrika Göz Solucanı) Nedir?
Göz kurdu, bilimsel adıLoa loaolan ve insanlarda loiazis adı verilen bir hastalığa neden olan parazitik bir nematoddur (yuvarlak solucan). Özellikle Orta ve Batı Afrika'nın yağmur ormanlarına özgü bir türdür ve "Afrika göz solucanı" olarak da bilinmesinin nedeni, vücutta gezindikten sonra gözün konjonktivasında (göz akının üzerini kaplayan ince zar) görülebilmesidir.
Nasıl Bir Canlıdır?
- Fiziksel Özellikleri: Yetişkin solucanlar ince, ipliksi ve şeffaf-beyaz renktedir. Dişileri 5-7 cm, erkekleri ise 2-3,5 cm uzunluğa ulaşabilir.
- Yaşam Döngüsü ve Yayılımı: Yaşam döngüsü iki konakçı üzerinden ilerler:
- Ara Konakçı: Geyik sineği (Chrysops cinsi) olarak bilinen kan emici sineklerdir. Bu sinekler, enfekte bir insandan kan emerken solucanın mikroskobik larvalarını (mikrofilaryalar) alır. Larvalar sineğin vücudunda gelişerek bulaşıcı forma dönüşür.
- Son Konakçı: İnsanlardır. Enfekte bir geyik sineği insanı ısırdığında, larvalar deriden vücuda girer. Burada olgunlaşarak yetişkin solucanlara dönüşürler. Yetişkin solucanlar deri altı dokularda, bağ dokularda ve vücut sıvılarında yaşar, bazen de göz gibi yüzeyel bölgelere göç eder.
- Hastalık Yapıcı Özellikleri: Yetişkin solucanlar vücutta yıllarca (15 yıla kadar) yaşayabilir ve sürekli olarak mikrofilarya üretirler. Bu mikrofilaryalar kana karışır ve gündüzleri, özellikle öğle saatlerinde kanda yoğunlaşır (gündüz periyodikliği).
Belirtiler ve Etkileri:
- En karakteristik belirtisi, solucanın gözün önünden yavaşça geçişinin görülmesi ve buna bağlı olarak gözde kaşıntı, ağrı, şişme ve ışığa hassasiyettir.
- Deri altında gezinen solucanlar "Calabar şişliği" adı verilen, ağrılı, kaşıntılı ve geçici ödemlere (şişliklere) neden olur. Bu şişlikler genellikle eklem çevrelerinde görülür ve birkaç gün içinde kaybolur.
- Çoğu enfeksiyon hafif seyreder, ancak yoğun enfestasyonlarda böbrek, kalp ve sinir sistemi gibi organlarda ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
Tanı ve Tedavi:
- Tanı, kanda mikrofilaryaların mikroskopta gösterilmesi veya gözde yetişkin solucanın görülmesiyle konur.
- Tedavide diethylcarbamazine (DEC) gibi antiparaziter ilaçlar kullanılır. Gözde görülen solucanlar basit bir cerrahi müdahale ile çıkarılabilir.
- Korunma, geyik sineklerinin yoğun olduğu bölgelerde uzun kollu giysiler giymek ve böcek kovucular kullanmak gibi sinek ısırıklarından kaçınma yöntemleriyle sağlanır.
Özetle, göz kurdu insan vücudunda uzun süre yaşayabilen, göz gibi belirgin bölgelerde kendini gösterebilen ve sinekler aracılığıyla bulaşan ilginç bir parazittir. |