Ayağı kalkınca neden göz kararması yaşanır?

Ani hareketlerle ortaya çıkan göz kararması, vücudun kan basıncı dengesindeki geçici değişimlerin bir sonucudur. Bu durumun altında yatan fizyolojik mekanizmalar, tetikleyici faktörler ve günlük hayatta uygulanabilecek pratik çözümler, yaşam kalitesini etkileyen bu yaygın şikayetin anlaşılmasına yardımcı oluyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Göz Kararmasının Nedeni: Postural Hipotansiyon

Aniden ayağa kalktığınızda göz kararması yaşamanızın temel nedeni, vücudunuzun kan basıncındaki ani değişikliklere verdiği geçici tepkidir. Bu durum tıpta "postural hipotansiyon" veya "ortostatik hipotansiyon" olarak adlandırılır. Ayağa kalkma sırasında yerçekimi nedeniyle kan, bacaklar ve alt vücut bölgelerine doğru hızla birikerek beyne giden kan akışının geçici olarak azalmasına neden olur. Bu da göz kararması, baş dönmesi ve hatta bayılma hissi gibi belirtilere yol açabilir.

Göz Kararmasının Fizyolojik Mekanizması

Vücudunuz, kan basıncını dengede tutmak için otomatik reflekslerle donatılmıştır. Aniden ayağa kalktığınızda, bu refleksler şu şekilde çalışır:

Kan damarları daralarak kanın alt bölgelere birikmesini engellemeye çalışır.
Kalp atış hızı artar ve beyne yeterli kan pompalanması sağlanır.
Beyin, kan akışındaki azalmayı algılar ve geçici bir oksijen yetersizliği yaşanır, bu da göz kararmasına neden olur.

Bu mekanizma genellikle birkaç saniye içinde normale döner ve belirtiler kaybolur.

Göz Kararmasını Tetikleyen Yaygın Nedenler

Göz kararması, çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

Dehidrasyon: Yetersiz sıvı alımı kan basıncını düşürerek göz kararmasını tetikleyebilir.
Uzun süre oturma veya yatma: Kanın vücutta durgunlaşması, ani hareketlerle birlikte belirtilere yol açabilir.
Düşük kan şekeri: Özellikle yemek sonrası veya açken kan şekerindeki düşüşler etkili olabilir.
Anemi (kansızlık): Kırmızı kan hücrelerinin azalması, oksijen taşınmasını engelleyerek göz kararmasına neden olabilir.
İlaç yan etkileri: Tansiyon ilaçları, idrar söktürücüler veya antidepresanlar gibi bazı ilaçlar kan basıncını etkileyebilir.
Nörolojik bozukluklar: Sinir sistemi hastalıkları, kan basıncı regülasyonunu bozabilir.
Yaşlanma: Yaş ilerledikçe damar esnekliği azalır ve postural hipotansiyon riski artar.

Göz Kararmasını Önlemek İçin Öneriler

Göz kararmasını azaltmak veya önlemek için aşağıdaki basit önlemleri uygulayabilirsiniz:

Yavaş hareket edin: Otururken veya yatarken aniden kalkmak yerine, önce oturma pozisyonuna geçin ve birkaç saniye bekledikten sonra ayağa kalkın.
Yeterli sıvı tüketin: Günde en az 2-3 litre su içerek dehidrasyon riskini azaltın.
Düzenli egzersiz yapın: Kan dolaşımını iyileştirmek için hafif egzersizler yapın, ancak aşırı yorgunluktan kaçının.
Sağlıklı beslenin: Tuz ve şeker dengesine dikkat ederek kan basıncınızı kontrol altında tutun.
Bacak kaslarını çalıştırın: Otururken bacaklarınızı hareket ettirerek kan birikmesini önleyin.
Alkol ve kafein tüketimini sınırlandırın: Bu maddeler dehidrasyona ve kan basıncı dalgalanmalarına neden olabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Göz kararması genellikle geçici ve zararsız olsa da, aşağıdaki durumlarda bir doktora danışmanız önerilir:

Göz kararması sık sık tekrarlıyorsa ve günlük yaşamınızı etkiliyorsa.
Bayılma, şiddetli baş dönmesi veya bulantı gibi ek belirtiler eşlik ediyorsa.
Göz kararması, bilinen bir tıbbi durumunuz (örneğin diyabet veya kalp hastalığı) varsa ortaya çıkıyorsa.
Belirtiler uzun süre devam ediyorsa veya kötüleşiyorsa.

Doktorunuz, altta yatan nedenleri belirlemek için kan testleri, EKG veya tilt masa testi gibi tetkikler önerebilir.

Özetle, ayağa kalkınca yaşanan göz kararması çoğunlukla geçici bir durumdur ve basit önlemlerle kontrol altına alınabilir. Ancak sürekli hale gelirse, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar