Aile hekimi göz muayenesi nasıl yapılır?

Aile hekimleri, göz sağlığıyla ilgili temel tarama ve değerlendirmeler yaparak, hastaların görme sorunlarını veya göz hastalıklarını erken tespit etmeye çalışır. Bu muayene, kapsamlı bir göz uzmanı muayenesinin yerine geçmez, ancak rutin kontrollerde önemli bir adımdır. İşte aile hekimlerinin yaptığı temel göz muayenesi adımları:

Muayeneye başlamadan önce, aile hekimi hastanın şikayetlerini ve tıbbi geçmişini değerlendirir. Bu aşamada şunlar sorgulanır:

• Görme problemleri (bulanık görme, çift görme, görme kaybı)
• Ağrı, kaşıntı, kızarıklık veya şişlik gibi semptomlar
• Ailede göz hastalıkları öyküsü (glokom, katarakt, makula dejenerasyonu)
• Kronik hastalıklar (diyabet, hipertansiyon) ve kullanılan ilaçlar
• Göz travması veya cerrahi geçmişi

Bu test, hastanın uzak ve yakın görme yeteneğini değerlendirmek için yapılır. Genellikle Snellen tablosu kullanılır:

• Hasta, belirli bir mesafeden tablodaki harfleri veya sembolleri okur.
• Her göz ayrı ayrı test edilir, diğer göz kapatılarak.
• Sonuçlar, 20/20 gibi bir oranla kaydedilir; bu, normal görme seviyesini ifade eder.

Aile hekimi, gözlerin hareket kabiliyetini ve birlikte çalışma durumunu kontrol eder:

• Hastadan gözleriyle bir nesneyi takip etmesi istenir (yatay ve dikey hareketler).
• Şaşılık veya göz tembelliği (ambliyopi) gibi sorunlar tespit edilmeye çalışılır.
• Pupiller ışık refleksi testi yapılabilir; ışık tutularak pupillerin tepkisi gözlemlenir.

Göz kapakları, konjonktiva, sklera ve kornea gibi dış yapılar basit bir ışık kaynağıyla (oftalmoskop olmadan) incelenir:

• Kızarıklık, şişme, akıntı veya enfeksiyon belirtileri aranır.
• Göz kuruluğu veya alerjik reaksiyonlar değerlendirilir.

Aile hekimleri, basit bir oftalmoskop (göz dibi aynası) kullanarak gözün iç yapılarını gözlemleyebilir:

• Retina, optik disk ve kan damarları incelenir.
• Glokom, diyabetik retinopati veya hipertansiyona bağlı değişiklikler gibi sorunlar taranır.
• Bu, karanlık bir odada yapılır ve hasta genellikle göz bebeklerinin büyümesi için damla kullanmaz (temel düzeyde).

Bazı aile hekimliklerinde, temel göz tansiyonu ölçümü yapılabilir, ancak bu genellikle uzmanlar tarafından gerçekleştirilir. Tonometre cihazı kullanılarak glokom riski değerlendirilebilir.

Muayene sonrasında, aile hekimi bulguları yorumlar:

• Normal sonuçlarda, hastaya rutin takip önerilir.
• Anormal bulgular (örn. görme kaybı, retina anormallikleri) tespit edilirse, hasta bir göz hastalıkları uzmanına (oftalmolog) yönlendirilir.
• Hastaya göz sağlığı için koruyucu önlemler (güneş gözlüğü kullanımı, düzenli kontrol) hakkında bilgi verilir.

Aile hekimlerinin göz muayenesi, sınırlı bir tarama yöntemidir ve şüpheli durumlarda uzman konsültasyonu şarttır. Özellikle diyabet veya ailede glokom öyküsü olan hastalar düzenli göz uzmanı kontrolünden geçmelidir. Bu muayene, genellikle ağrısız ve hızlıdır, hastaların göz sağlığını korumada ilk basamak olarak hizmet eder.